سفر به قلعه هزار پله با عطر کلوچه فومن

نام فومن، یادآور شخصیت های برجسته ای همچون آیت الله بهجت فومنی و کیومرث صابری، مدیر مجله طنز گل آقاست. فومن روزگاری مرکز حکومت فرمانروایان محلی غرب گیلان پیش از دوره صفویه یعنی خاندان آل اسحاق بود و از این منظر تاریخی بس کهن دارد.

قلعه رودخان، بناهای تاریخی شهرک ماسوله، آرامگاه شیخ زاهد گیلانی، آبشار لار چشمه، قله شاه معلم برخی از دیدنی های شهرستان فومن است. این شهر، مرکز تولید کلوچه معروف فومن است.

مجسمه آناهیتا

شهرستان فومن با داشتن شهرک تاریخی ماسوله و قلعه رودخان، در تمام دنیا شناخته شده است. با این حال فومن «شهر مجسمه ها» لقب گرفته است.

اگر از پارک فومن -که پر از تندیس های متنوع است- بگذریم، مهمترین تندیس این شهر تاریخی، مجسمه آناهیتاست که در میدان اصلی شهر نصب شده است. آناهیتا در کتاب اوستا نماد پاکی است و ایزدبانوی آب ها در اساطیر ایرانی است که سوار بر ۴ اسب باران، برف، تگرگ و شبنم، باران و برکت را به ایران زمین هدیه می دهد. این مجسمه زیبا که دهه ۴۰ساخته شده، در سال ۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

بقعه شیخ زاهد گیلانی در سیاهورود

در گیلان دو بقعه؛ یکی در روستای «سیاهورود» شهرستان فومن و دیگری در «شیخانبر» شهرستان لاهیجان منسوب به «شیخ زاهد گیلانی» است. شیخ زاهد، مرشد شیخ صفی الدین اردبیلی، نیای سلسله صفوی است. سیاهورود مرکز دهستان آلیان در شهرستان فومن است.

شیخ زاهد، شیخ صفی الدین اردبیلی نیای دودمان صفوی را به مدت ۲۵ سال در نزد خود تربیت کرد و دختر خود «بی بی فاطمه» را به شیخ صفی الدین داد و او را به خلافت و جانشینی خود در طریقت برگزید. بنا بر روایت ها، شیخ صفی الدین در همان دوران زندگی شیخ زاهد، به اردبیل باز می گردد و طریقتی به نام «صفویه» در اردبیل بنیان می گذارد.

شیخ زاهد گیلانی در سال ۷۰۰ قمری و در سن ۸۵ سالگی زندگی را بدرود می گوید. بین پیروان شیخ زاهد برای دفن وی در شیروان، موغان و چوماق آباد اختلاف می افتد. او را با نظر شیخ صفی الدین اردبیلی در سیاهورود (زادگاهش) به خاک می سپرند. گفته شده، سال ها بعد بر اثر خوابی که شیخ صفی الدین اردبیلی می بیند، جسد وی را از سیاهورود به مکان دیگری (احتمالا روستای هلیله کران در لنکران) به خاک می سپرد.

دهستان آلیان، مرکز فعالیت های جنبش جنگل

دهستان آلیان در بخش فومنات در زمان جنبش جنگل نقش فعالی داشت و هنوز هم یادگارانی از این حضور در این دهستان موجود است. در شهرها و روستاهای این دهستان همچون؛ ماکلوان، زیده، کیش دره، گشت رودخان می توان تاریخی آن حضور را احصا نمود.

روستای زیده بالا، یادآور آخرین روزهایی است که میرزا کوچک جنگلی و یار آلمانی اش ، گائوک، در آن پنهان شده بودند. در این روستا چشمه و مسجد تاریخی «کفامسجد»  قرار دارد. بقایای خانه حسن خان آلیانی و مسجد و درخت خوج معروف در حیاط مسجد، از دیدینی های زیده است.

 قلعه هزار پله یا قلعه رودخان

دژ عظیم رودخان در مسیر جاده فومن به ماسوله و بر فراز جنگل های هیرکانی قرار دارد. قدمت آن را به دوره سلجوقیان نسبت می دهند.

نام باستانی این قلعه، سَکسار است. سَکسار از دو کلمه (سک، اشاره به قوم سکا) و (سار، مخفف شده کلمه تالشیِ سارَه به معنی ستاره) تشکیل‌شده و محتمل‌ترین وجه‌تسمیه برای آن این است که در قلعه‌ی سَکسار نه تالشی‌ها، بلکه سربازان و سرداران سکایی منتسب به سلسله اشکانیان سکونت داشتند. ساکنین قلعه‌ سَکسار شب‌هنگام در جای‌جای قلعه، آتش می‌افروختند، به‌طوری‌که محل دژ از نگاه شبانانِ تالش زبانِ نقاط بالادستی مانند ستاره‌های کوچک می‌درخشید؛ ازاین‌رو، این دژ را سَکسار به معنی «ستاره‌ی قوم سَکا» می‌خواندند.

این قلعه کاکرد نظامی داشته و سالها در دل جنگل پنهان بود واصلا قرار نبود این قلعه دیدبانی معرفی گردد. تا اینکه دهه ۴۰، دکتر منوچهر ستوده به طور اتفاقی قلع را دیده و با تصویربرداری از آن و معرفی آن در روزنامه اطلاعات آن دهه، قلعه رودخان معروف می شود.

این قلعه نام های دیگری هم دارد. از جمله قلعه هزار پله. زیرا برای رسیدن به درب اصلی قلعه می باید از ۱۰۰۰پله بالا بروید. البته پله گذاری دهه های اخیر انجام شده است.

وسعت بنا ۲.۶ هکتار بوده و از سه بخش اصلی شرقی، میانی و غربی تشکیل شده است. طول باروی قلعه یک هزار و ۵۰۰ متر و ارتفاع آن بین ۵ تا ۱۲متر متغیر است. باروها و برج های متعدد قلعه با مصالح سنگ، آجر و ملات آهکی ساخته شده است . این اثر ارزشمند ملی به شماره ۱۵۴۶ و در تاریخ ۳۰ مردادماه سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

منطقه حفاظت شده گشت رودخان

 از دیگر جاذبه های دیدنی شهرستان فومن، منطقه‌ حفاظت شده‌ «گشت رودخان و سیاه‌مزگی» است. این منطقه با بهره‌مندی از اقلیمی مرطوب و معتدل، پوشش گیاهی بومی و جنگل های هیرکانی، مراتع ییلاقی، جلگه‌، رودهای متعدد خروشان و باغ‌های زیبای چای به ناحیه‌ای مناسب و مطلوب برای گردشگران و مسافران تبدیل شده است.

گشت رودخان، در سال ۱۳۷۸ به عنوان منطقه‌ای حفاظت‌شده ثبت می شود. این منطقه، زیستگاه گونه‌های مختلفی از جانوران از جمله قرقاول، آبیا، تشی، گورکن، سیاه‌گوش، روباه، گربه‌ جنگلی، گراز، خرس قهوه‌ای، مرال شوکا، شغال و پلنگ، است. از ویژگی‌های گردشگری در این منطقه‌، حضور دره‌های عمیق، رودهای بسیار و آبشارهای خروشان است که طبیعتی بکر و فوق‌العاده را به وجود آورده است.

انتهای پیام