همزیستی طبیعت و انسان با ترکیب فضاهای طبیعی در روستای افین

 روستاهای هدف گردشگری خراسان جنوبی با نمایش قدمت و معماری زیبا جلوه‌ای از اعجاز طبیعت و تاریخ را در معرض دید گردشگران قرار می‌دهند.

قلعه افین

قلعه افین در داخل بافت تاریخی روستا قرار دارد و دارای پلان دایره‌ای شکل و یک ورودی بزرگ با در سنگی است. سنگ در قلعه دارای ضخامتی برابر ۱۰ سانتی‌متر و قطر آن نیز بیش از یک مترونیم است.

قلعه دو خروجی دارد که در مواقع اضطراری مورد استفاده قرار می‌گرفته است. قلعه خود دارای مسجد و مدرسه است که به شیوه سنتی و با استفاده از مصالح موجود و بیشتر از سنگ و گل ساخته شده است.

سقف‌های چوبی پوشیده شده با گز از جمله چشم‌اندازهای زیبای این خانه‌ها است. همچنین وجود دالان‌های پوشیده و چند طبقه‌ای بودن خانه‌ها از جمله زیبایی‌های این منازل قدیمی است که در حال حاضر خالی از سکنه بوده و نیاز به مرمت و بازسازی دارد.

قلعه کوه

قلعه بر فراز کوهی واقع شده و از جنوب‌غرب به شمال‌شرق کشیده شده است. از اجزاء و عناصر معماری قلعه که قابل تشخیص است می‌توان به برج، حصار و آب انبار اشاره کرد. 

آسیاب آبی 

افین در گذشته ۵ آسیاب آبی داشته که امروزه فقط یکی از بناها سالم مانده و از سایر آسیاب‌ها خرابه‌هایی باقی مانده است.

آسیاب اصلی افین که در ورودی روستا قرار گرفته در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. معماری بنا به این شکل است که دو فضای گنبدی شکل دارد و با راهرویی به هم متصل می‌شوند.

در اتاق، ورودی سکوها مجزا است که برای قراردادن کیسه‌های غلات (مثل گندم، جو و ارزن) برای راحتی حمل و نقل آن‌ها وجود دارد.

در قسمت انتهایی اتاق، سنگ آسیاب قرار دارد؛ سنگ بالایی چند سانتی‌متر از سنگ زیرین کوچک‌تر است که یک متر و ۲۵سانتی‌متر ضخامت دارد. وسط سنگ سوراخی به قطر ۱۰ سانتی‌متر وجود دارد که محل ریختن غلات بوده است. سنگ پایین ثابت بوده و سنگ بالایی از طریق اهرمی به پره‌های آسیاب متصل بوده است.

مسجد جامع

مسجد جامع افین که در فهرست آثار ملی ایران نیز ثبت شده ، بنایی ماندگار با طراحی و معماری بسیار زیبا، یادگار دوران سلجوقی است.بنای فعلی مسجد به صورت خرابه‌ای درآمده که دیواره‌ها به همراه گلدسته‌های اطراف ایوان باقی مانده است و هر آنچه مانده گویای معماری دوره سلجوقی است که در دوره‌های بعدی الحاقاتی به آن افزوده یا بخش‌هایی از آن مرمت و بازسازی شده است. عده‌ای هم معتقدند اصل بنا مربوط به سده سوم تا چهارم هجری قمری است.

این مسجد به سبک آذری ساخته شده و آجرکاری و گچکاری‌هایش زیبا است. همانند مسجد جامع قاینات یک ایوان اصلی و بزرگ در وسط و دو شبستان در اطراف ایوان دارد.

طول گلدسته‌ها ۱۵ متر است که در حال حاضر ۱۲ متر آن باقی مانده است و از میان گلدسته‌ها راهرو پله‌ای شکلی وجود دارد که می‌توان به طبقات بالایی مسجد رفت.

 این مسجد را می‌توان از نظر سبک معماری و ظرافت، یکی از زیباترین مساجد خراسان جنوبی قلمداد کرد. این مسجد دارای فضاهای مختلفی از جمله ایوان اصلی، شبستان‌های شرقی و غربی و گنبدخانه است.

در دو طرف ایوان دو ستون گچبری زیبا و حاشیه‌ای آجرکاری با نقش چلیپا دیده می‌شود. در سرتاسر ایوان در بالا سوره نون‌والقلم به خط زیبای ثلث نگاشته شده است. در انتهای ایوان نیز کتیبه‌ای وجود دارد که احتمالا نام بانی بنا یا مرمت‌گر بنا نوشته شده است. در کنار محراب ایوان اصلی منبری آجری و زیبا وجود دارد که با گچبری ظریف و نقوش هندسی تزئین شده است.

در حال حاضر کار بازسازی دیوار محیطی، که صحن و سرای مسجد را در بر می‌گیرد به وسیله سنگ لاشه و ملات سنتی شروع شده است. مسجد با شماره ۲۱۸۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

مزار چهار گنبد

وجه تسمیه این مزار به دلیل داشتن ۴ گنبد کوچک بر بالای مزار است. این مزار آرامگاه امامزاده، عمروبن داوود (ع) از احفاد حضرت ابوالفضل العباس (ع) است که احتمالا با چند واسطه نسبش به عباس بن امیرالمؤمنین (ع) می‌رسد.

این آرامگاه همه ساله پذیرای زائران و مجاوران است و گردشگری مذهبی افین به شمار می‌رود. آرامگاه با فاصله کمی از مسجد جامع در بافت قدیمی روستا قرار دارد.

وجه تسمیه این آرامگاه شاید به خاطر وجود چهار گنبد کوچک بر فراز مقبره است. این مزار خانه شیخ رجب محدث افینی است که در قسمت مرکزی روستای افین قرار دارد.

طبیعت دلنشین روستا

یکی از جنبه‌های دیدنی و سرسبز روستا، باغستان روستا به طول تقریبی ۱۵ کیلومتر است. نمای درختان بی‌شمار زرشک در چهار فصل سال، بسیار زیبا و دلنشین است. در کنار بخش جنگلی و درختی افین، بخش وسیعی نیز به کشت یونجه و چغندر برای تأمین خوراک دام‌ها اختصاص دارد که در کنار باغ‌ها و چسبیده به آن‌ها وجود دارد.

نوای موسیقی خراسانی در مراسم مختلف روستا به گوش می‌رسد و اجرای زیبای رقص چوب با لباس محلی بر شادی جمع می‌افزاید. سوغات افین مشتمل است بر ظروف سفالی، زعفران، زرشک، سبدهای حصیری، کشک زرد، عناب، بادام کوهی، سنجد، قره قوروت و برگه هلو.

وجود آثار تاریخی و فرهنگی در افین باعث شده است تا افین در استان خراسان جنوبی جزو یکی از روستاهای هدف گردشگری کشور باشد. جلوه‌های طبیعی و همچنین گیاهان دارویی کم‌نظیر این ناحیه همه ساله عده زیادی از علاقه‌مندان به طبیعت را به این روستا می‌کشاند.

دسترسی به روستای افین

اگر از قاین عازم افین هستید، دسترسی به روستای افین از طریق جاده زیرکوه-قائن و سپس زهان-اسفدن امکان‌پذیر است. چنانچه قصد دارید از بیرجند به افین بروید، جاده قهستان-زهان، زهان-اسفدن و در نهایت جاده افین-زردان را در پیش بگیرید تا به مقصد برسید.

انتهای پیام