واقعیت‌های شهر تاریخی کلات آن گونه که مطرح شده نیست

ابوالفضل زاهدی، در گفت و گو با مجله خبری آبادی 118 اظهار کرد: هر چند در بزرگی نادرشاه این مرد ایران دوست هیچ بحثی نیست، اما آنچه که در کلات داریم بسیار قبل‌تر از دوره افشاری است.

وی تصریح کرد: معمولاً در مناطقی مانند کلات نادر وقتی شخصی مانند نادرشاه برجسته و بزرگ می‌شود همه چیز را به او منتسب می‌کنند، ولی در حقیقت واقعیت به گونه‌ دیگری است.

این باستان‌شناس با بیان اینکه بر اساس مطالعات انجام شده از دوره پیش از تاریخ و عصر مفرغ تا دوره حال حاضر در کلات آثار داریم، بیان کرد: تپه حسن احمد مربوط به دوره پیش از تاریخ بوده که در داخل خود کلات نادر قرار دارد.

وی افزود: همچنین آثار مربوط به دوره تاریخی اشکانی و ساسانی در محوطه‌های منطقه کلات بسیار دیده می‌شود، دوره اسلامی هم از دوره سلجوقی آثار بسیاری تا به امروز در منطقه داریم.

زاهدی با بیان اینکه چون کلات به لحاظ توپوگرافی و صخره‌ها خاصیت پادگانی داشته و عملا امکان نفوذ به آن نبوده در قرن هشتم زمان حمله مغول خود هلاکوخان نیز به منطقه می‌آید، گفت: عملاً از دوره مغول به بعد داستان دژ پادگانی بودن به شهر مسکونی شدن تبدیل می‌شود و وجه شهر بر دیگر وجه‌ها قالب می‌شود.

وی با اشاره به اینکه منطقه کلات به واسطه محصور بودن در دل کوه‌های هزار مسجد یک دژ طبیعی است، ادامه داد: گرچه کلات تاریخ، طبیعت، مردم‌شناسی، صنایع‌دستی و اقوام مختلف دارد اما مهجور واقع شده است.

این باستان‌شناس با بیان اینکه بیشترین کتابی که انگلیسی‌ها و اروپایی‌ها در خصوص پادشاهان نوشته‌اند در رابطه با نادرشاه است، بیان کرد: گرچه نادرشاه افشار مشهورترین ایرانی است اما شناخته شده نیست.

وی اظهار کرد: برخلاف آنچه گفته می‌شود نادرشاه سیاستمدار بسیار قهاری بود و تنها پادشاهی است که به احترام مردم هیچ گاه از داخل شهرها لشکرکشی نمی‌کرد. حتی برای اینکه مردم دچار قحطی نشوند آنها را محاصره نمی‌کرد.

زاهدی خاطرنشان کرد: نادرشاه چون به سربازها حقوق می‌داد دستور داده بود تا در عقب لشکر اردو بازار راه بیندازند و برای تجار شرایطی فراهم می‌کرد که سربازها اقلامشان را از آنها خریداری کنند.

وی گفت: نادرشاه در داخل لشکر همه چیز را برای سربازان فراهم می‌کرد تا به داخل شهرها نروند و چشمشان به نوامیس مردم بیفتد.

این باستان‌شناس با بیان اینکه اگر کسی نادرشاه را به درستی بشناسد دیدش نسبت به ایران و ایرانیان به کلی تغییر خواهد کرد، افزود: نادرشاه افشار بسیار عادل، مهربان و باسواد بوده است. نادرشاه قابلیت پادشاه شدن را داشته و به معنای واقعی فرزند زمان خودش بوده است.

وی در ادامه با اظهار تأسف از اینکه به دلیل عدم معرفی درست مناطق دیدنی کشور، خراسان رضوی و به خصوص کلات شاهدیم که بسیاری از ایرانی‌ها برای گردشگری به سایر کشورها می‌روند، گفت: تنها در یک تور ۴۰ نفره از ایران در سفر به افریقا ۲۰ میلیارد ارز را از کشور خارج کردند.

زاهدی با اشاره به اینکه تمامی ۱۴۰ روستای کلات، جاذبه‌های بسیاری دارند که هنوز پتانسیل‌هایشان معرفی نشده است، تصریح کرد: قطعاً اگر ظرفیت‌ها و اماکن گردشگری کشور به خوبی و درستی معرفی شود از بسیاری کشورها درآمد بیشتری خواهیم داشت.

وی گفت: اگر بخواهیم منطقه‌ای گردشگر پذیر شود یکی از سه ویژگی تاریخ، جغرافیا و اقوام و مردم شناسی را باید داشته باشد که کلات نادر از هر سه این ویژگی برخوردار است، همچنین نزدیک به مشهد قرار دارد که سالیانه ۳۰ میلیون نفر به این شهر سفر می‌کنند.

تاکنون بالغ‌بر ۱۱۶ اثر تاریخی در شهرستان کلات شناسایی شده که بیش از ۶۴ مورد آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ و عمارت خورشید، کتیبه نادری و بند نادری، مسجد کبود، برج ارغوان‌شاه و… از جمله شاخص‌ترین این آثار است.

شهرستان مرزی کلات با وسعت ۳۵۰۳ کیلومترمربع در فاصله ۱۵۱ کیلومتری از مرکز استان خراسان رضوی قرار دارد. این شهرستان با داشتن ۱۴۳ کیلومتر مرز مشترک با ترکمنستان، دارای سه بخش، چهار شهر، ۶ دهستان و ۳۶ هزار و ۲۳۷ نفر جمعیت بر اساس سرشماری نفوس مسکن در سال ۱۳۹۵ است که ترکیب ۷۰ درصد جمعیت روستایی و ۳۰ درصدی شهری را از آن خود کرده است.

بر اساس اعلام دستگاه‌های خدمت رسان همچون شبکه بهداشت کلات، جمعیت این شهرستان افزون بر ۴۳ هزار نفر است. کلات یا کلات نادر مرکز شهرستان کلات و شهری مرزی در شمال شرقی استان خراسان رضوی است.

انتهای پیام