کلات؛ سرزمین دژهای نفوذناپذیر و گنج‌های پنهان

 به منظور آشنایی بیشتر با کلات نادری که به شهر دژ نفوذناپذیر معروف است و هم دارای جاذبه‌های طبیعی بکر است و هم آثار تاریخی زیبایی دارد؛ در واپسین روزهای سال ۱۴۰۲ مجله خبری آبادی 118 با مدیر نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کلات به گفتگو نشست.

شعبانعلی فرهمند در این گفتگو بیان کرد: کلات نادری، واقع در شمال غربی خراسان رضوی است و دارای جاذبه‌های متنوع طبیعی و تاریخی بسیاری است. به طوری که در هر سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ظرفیت‌های بسیار خوبی را این شهرستان داراست.

وی اظهار کرد: در دوره نادرشاه افشار، شهر کلات از موقعیت خاصی برخوردار بود به طوری که امروز این شهر با نام نادر گره خورده است و او از این مکان به عنوان پایگاهی نظامی و دژی نفوذناپذیر استفاده و غنایم به دست آمده در جنگ‌ها را در نزدیکی این شهر نگهداری می‌کرده است.

 مدیر نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کلات گفت: این شهرستان، از شمال با کشور ترکمنستان همجوار است و از جنوب به کوه هزار مسجد و مشهد و از شرق به سرخس و از غرب به درگز محدود می‌شود و چون در میان رشته کوه‌هایی واقع شده در گذشته، دسترسی به آن سخت بوده لذا در مقابل هجوم دشمنان، مکانی امن بوده و از این لحاظ، اهمیت ویژه‌ای داشته است.

وی با بیان اینکه از معروفترین آثار به جا مانده از دوران افشاریه در کلات، عمارت خورشید یا کاخ خورشید است که به دستور نادرشاه افشار حدود سال ۱۱۵۵ هجری قمری ساخته شده است، گفت: همچنین در ضلع شمالی شهر کنونی آثاری کشف شده است که نشان دهنده قدمت تاریخی این شهر است و برج و باروی قلعه‌های مربوط به دوران پیش از تاریخ است.

جاذبه‌های تاریخی کلات

 مدیر نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کلات با اشاره به اینکه این شهرستان به دلیل قدمت تاریخی دارای آثار و جاذبه‌های تاریخی است که مهمترین آن‌ها عمارت خورشید، مسجد کبود، کتیبه نادری، بند نادری و برج ارغونشاه است، ابراز کرد: کتیبه نادری، کاخ خورشید، مسجد کبود، بند نادری، برج و باروی نادری از جمله آثار تاریخی داخل شهر هستند که به راحتی گردشگران می‌توانند از آن‌ها بازدید کنند.

فرهمند با اشاره به پیشینه تاریخی شهرستان کلات ادامه داد: کلات در دوران ایلخانان مغول، دارای اهمیت بوده و بنا به اسناد تاریخی، تأسیسات دروازه «ارغوان شاه» در شهر کلات به آن دوران نسبت داده شده است. بنا به مستندات تاریخی در عصر تیمور، کلات در برابر حملات تیمور مقاومت کرده و تیمور پس از ۱۴ بار حمله به کلات، موفق به فتح آن نشد با این حال شکوه کلات، در دوران نادرشاه است و دلیل آن دیواره‌های طبیعی و دروازه‌های قابل کنترلی هستند که باعث شد این قلعه را نادر به عنوان مقر نظامی خود و نگهداری ذخایر ارزشمندش برگزیند.

وی با بیان اینکه مشهورترین بنای تاریخی موجود در شهر کلات عمارت خورشید است، گفت: این عمارت باشکوه با سازه‌ای مدور در سه طبقه مجزا و با نمای بیرونی به شکل هشت ضلعی در زمان نادرشاه ساخته شد.

جاذبه‌های طبیعی کلات

 مدیر نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کلات در ادامه گفت: این شهرستان، به دلیل موقعیت کوهستانی و جاذبه‌های تاریخی و همچنین رودخانه‌های جاری، آبشارهای گوناگون، پوشش گیاهی متنوع در تمام سطح شهرستان، دارا بودن حیات وحش گوناگون و کوه‌های سر به فلک کشیده، همه ساله پذیرای گردشگران زیادی است.

فرهمند افزود: آبشارهای ارتکند، قره‌سو، بابا رمضان، سد زاوین، روستای قره تیکان، روستای چهچه، طبیعت هزار مسجد، جنگل‌های پسته وحشی و … مهمترین ظرفیت‌های طبیعی شهرستان کلات محسوب می‌شوند.

وی اذعان کرد: کلات نادری با داشتن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعدد می‌تواند مقصد جذاب و دل‌نشینی برای گردشگران و علاقه‌مندان به صنعت توریسم باشد.

تلاش برای حفاظت از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری

 مدیر نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کلات با اشاره به اقدامات انجام شده به منظور حفظ آثار تاریخی این شهرستان گفت: در سال جاری مرمت قسمتی از مسجد جامع شهر کلات انجام و نورپردازی و ساماندهی موزه مردم‌شناسی صورت گرفته است.

فرهمند با اشاره به شروع عملیات محور فرهنگی تاریخی تا قبل از پایان سال و همچنین گمانه‌زنی ورودی عمارت خورشید برای اجرای سر درب اصلی در ضلع شرقی و حفظ و نگهداری مجموعه عمارت خورشید و موزه مردم‌شناسی گفت: در سال جاری حدود ۱۰۰ هزار نفر گردشگر از نقاط مختلف و ۱۵۰ نفر گردشگر خارجی از این مجموعه بازدید کردند.

 وی با بیان اینکه شهرستان کلات دارای ۱۱۶ اثر تاریخی شناسایی شده است که بیش از ۶۴ مورد آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند، خاطرنشان کرد: از دیگر اقدامات انجام شده در حوزه حفاظت از آثار تاریخی، ثبت ۱۰ اثر تاریخی در فهرست آثار ملی است که از مهمترین آن‌ها می‌توان به کتیبه نادری شاره کرد.

فرهمند با اشاره به اینکه در راستای حفظ و نگهداری آثار مهمترین اقدام، برخورد با حفاران غیرمجاز در سطح شهرستان است، به جاذبه‌های طبیعی شهرستان کلات اشاره کرد و گفت: سه منطقه نمونه گردشگری قره‌سو، ارتکند و شهر کلات وجود دارد و حدود ۳۰ منطقه دیگر که ظرفیت جذب گردشگر را دارند.

وی افزود: شناسایی و سند تحول گردشگری کلات با مشارکت فرمانداری شهرستان در دست تهیه است که با اجرایی شدن این سند، زمینه رونق و توسعه گردشگری شهرستان فراهم خواهد شود.

ثبت ملی روستاهای لایین و آقداش در راستای برندسازی صنایع‌دستی کلات

 مدیر نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کلات با اشاره به ظرفیت این شهرستان در حوزه صنایع‌دستی ابراز کرد: مهمترین رشته‌های فعال شهرستان ابریشم‌بافی، نوار بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی است.

 فرهمند در خصوص مهمترین اقدامات در راستای حفظ صنایع‌دستی شهرستان کلات بر معرفی صنایع‌دستی، بازاریابی و برند سازی آن‌ها تأکید کرد و گفت: امیدواریم در حوزه حفظ و نگهداری و معرفی و ترویج و بازاریابی محصولات شهرستان با به ثبت ملی رسیدن شهر ملی لایین و روستای ملی آقداش در این شهرستان گامی مثبت برداشته شده است.

 مدیر نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کلات با دعوت از علاقه‌مندان گردشگری و صنایع‌دستی برای سفر به شهرستان دیدن زیبایی‌های آن گفت: این شهرستان به دلیل برخورداری از مناطق طبیعی و اماکن و بناهای تاریخی یک قطب گردشگری در استان است و به همین دلیل ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های خوبی در آن برای سرمایه‌گذاران فراهم شده است.

فرهمند اظهار کرد: با توجه به ظرفیت‌های بالقوه حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بسیار متنوع و زیاد شهرستان باید بتوانیم آن‌ها را بالفعل کنیم و در این راستا نیاز به برنامه‌ریزی و سند جامعی بوده که خوشبختانه با پیگیری‌های فرماندار و جلسات متعدد، سندی پیش‌بینی و در مرحله نهایی است که و با اجرایی شدنان شاهد رونق بیش از پیش کلات خواهیم بود.

انتهای پیام