ویژگی‌های ممتاز جغرافیایی و فرهنگی در بخش گردشگری استان اردبیل

حسینعلی صادق مغانلو، پژوهشگر و فعال حوزه گردشگری در گفتگو با مجله خبری آبادی 118 اظهار کرد: استان اردبیل به لحاظ موقعیت جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی) و توپوگرافی خاص خود دارای ویژگیهای ممتازی می باشد که این شرایط متاثر از اثرات دوران مختلف زمین شناسی و رخ نمون اثرات فعل و انفعالات هریک از این دوران استان اردبیل را از ویژگیهای ممتازی برخوردار کرده است بطوریکه تفاوت ارتفاعی مرتفع ترین نقطه استان یعنی قله سبلان با ۴۸۱۱ متر با کم ارتفاع ترین نقطه با سطحی کمتر از سطح دریاهای آزاد در نقطه صفر مرزی حوزه شهرستان پارس آباد مغان و اقلیم بوجود آمده تحت تاثیر جریان‌های آب و هوایی وارده کلان به کشور و همچنین جریان های آب و هوایی منطقه ای و محلی و اثرات این آب و هوا و توپوگرافی بر عوارض سطحی و زیر سطحی و پوشش گیاهی و زیست جانوری آن در قلمرو جغرافیایی استان اردبیل موقعیت ممتازی برای این استان در پتانسیل های گردشگری طبیعی به وجود آورده است.

صادق مغانلو ادامه داد: نزدیک به ۳ هزار گونه گیاهی در گستره جغرافیای رشته کوه سبلان وجود دارد که در نوع خود کم نظیر است و علاوه بر این دیگر پدیده های طبیعی مانند چشمه های آبگرم و سرد و اثرات آن بر غنای پوشش گیاهی و جانوری از اهمیت کم نظیری برخوردار است.

پژوهشگر و فعال حوزه گردشگری اظهار کرد: پدیده های حاصل از جریان این چشمه ها مانند آبشارهایی نظیر آبشار سردابه و گورگور و فرسایش های حاصل از جریان های آبی تحت تاثیر اثرات آب و هوا و توپوگرافی مانند شیروان دره‌سی و سایر پدیده های ژئوتوریستی در اقصی نقاط استان و جاری شدن رودخانه ها و آبرفتی کردن مسیرهای خود و تشکیل جلگه ها و دشت ها و مسیرهای حاصلخیز را مسبب بوده است.

وی تصریح کرد: استان اردبیل به سبب بهره مندی از همان ویژگی های طبیعی ممتاز ذکر شده و موقعیت جغرافیایی و قرارگیری درمسیر ورود و هجوم اقوام مهاجم و مهاجر برای بهره مندی از ویژگی های خدادادی ممتاز در دوران باستان و همچنین موقعیت استراتژیکی خط حائل و مرزی تمدنها و حکومتهای دوره های پس از تاریخ همواره مورد توجه حاکمان و گروه ها و اقوام مختلف بوده، بطوریکه همواره از این منطقه جغرافیایی و ویژگی های آن به نیکی یاد کرده اند و یا درصدد تصرف و یا وطن‌گزینی در این منطقه بوده اند و به موازات آن محل برخورد یا تبادل فرهنگ های بومیان با مهاجمان و یا مهاجران بوده است که این امر سبب تبادل و یا صادر شدن مظاهر فرهنگی مردمان این منطقه به اقصی نقاط دنیا شده است

پژوهشگر و فعال حوزه گردشگری افزود: در دوره هایی استان اردبیل مرکز و کانون تمرکز قدرت و ثروت بوده است و به تناسب بهره مندی از تمرکز قدرت و ثروت و فرهنگ غنی آثار ملموس و ناملموس ممتازی را در خود تشکیل و تکوین کرده و به مثابه ی گنجینه های هنری ملموس مانند آثار باستانی و تاریخی و آثار فرهنگی ناملموس در آمده است که هریک از این آثار در نوع خود می تواند زمینه ساز توسعه استان خصوصاً در بخش گردشگری انسان ساخت شود

صادق مغانلو به اهمیت آثار تاریخی و باستانی موجود در استان اشاره کرد و گفت: از جمله مهمترین جاذبه و ظرفیت ها می توان به مجموعه ثبت شده در زمره آثار جهانی یونسکو یعنی مجموعه جهانی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و سایر عناصر مرتبط با آن، کاروانسرای سنگی شاه عباس، محوطه باستانی شهریئری، قلعه اولتان، قلعه خشتی گلیوان، قلعه قهقه، جمعه مسجد و… و حضور عشایر ایل شاهسون و صنایع دستی، آداب و رسوم و ادبیات شفاهی غنی مردمان این استان، جاذبه های انسان ساخت نظیر قلاع و تپه ها، حمام ها و خانه های تاریخی و مجموعه آبدرمانی ها و پل ها و اقامتگاه ها، این استان را در زمره مناطق مورد توجه گردشگران قرار داده است که وجود هریک از آنها به تنهایی می‌تواند زمینه ساز رشد و توسعه گردشگری استان باشد.

توجه به عدالت فضایی در بخش گردشگری استان اردبیل

پژوهشگر و فعال حوزه گردشگری در خصوص تحلیل ظرفیت ها و تناسب آن با میزان و نوع گردشگری اظهار کرد: گردشگری استان در بخش هایی رشد و یا توسعه داشته و در مواردی رشد نداشته و یا منجر به تحلیل توان جاذبه ها شده است، در خصوص دستاوردهای گردشگری و نقاط مثبت آن می توان به برای مجموعه های آبدرمانی ها و هتل ها و تاسیسات گردشگری و یا ساماندهی برخی محوطه های تاریخی و باستانی و تجهیز برخی از این جاذبه ها بوده است که اثرات خوبی در جذب گردشگران به این اماکن شده است بطوریکه برخی از این نقاط و اماکن در زمره شاخص های ملی و حتی جهانی درآمده است.

صادق مغانلو ادامه داد: رشد بخش گردشگری تاثیر چشمگیری در افزایش اشتغال و درآمد داشته اما در نقطه مقابل این رشد نوعی عدم توازن در پراکنش سرمایه‌گذاری‌ها و ارتقاء زیرساخت‌های فیزیکی را شاهد هستیم، بطوریکه چند نقطه به لحاظ برخورداری در حد بالایی بوده و بقیه مناطق علی رغم ظرفیت های ممتاز از مناطق کم برخوردار و حتی محروم استان محسوب می شود و این در حالی است که توان محیطی و فرهنگی بالقوه ی بسیار شاخصی دارند که نیازمند تمرکززدایی و توزیع متوازن سرمایه‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها و برخوردار شدن از منابع مالی و توانمندسازی است.

دوره های آموزشی بخش گردشگری نیازمند بازنگری بنیادی است

وی اظهار کرد: نکته دیگر در ضعف های گردشگری استان عدم توانمندسازی و آموزش مبتنی بر نیاز نیروی شاغل در تاسیسات و مراکز گردشگری و حتی اصناف بومی و محلی در مواجهه با گردشگران بوده و لازم است توجه ویژه ای به آموزش فعالین حوزه گردشگری و افرادی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم با بخش گردشگری در ارتباط هستند انجام شود.

صادق مغانلو به نتایج آموزش های ارائه شده در گردشگری اشاره و گفت: خروجی آموزش‌ها و دوره های توانمندسازی اثرات لازم در بالندگی گردشگرپذیری در شاعلین و اصناف نداشته و برخوردهای مبتنی بر آموزش های تجربی و استاد شاگردی غالب رویکرد شاغلین و اصناف مرتبط با گردشگری می باشد که لازم است تغییرات بنیادین در دوره های آموزشی، سرفصل های آموزشی، جامعه هدف و … اعمال شود تا شاهد بازخوردهای مثبت این دوره ها در بخش گردشگری استان باشیم.

بخشی‌نگری مانع توسعه گردشگری استان است

پژوهشگر و فعال حوزه گردشگری بیان کرد: عدم مطالعات بنیادی در خصوص آثار و منابع و جاذبه ها که غالباً با روش‌شناسی مشخصی که امکان عملیاتی شدن نتایج یافته را امکان پذیر نمی‌سازد و یا اثر قابل توجهی برجای نمی‌گذارد انجام می گردد و بخشی نگری و نگاه جزیره ای به گردشگری از دیگر موانع رشد و توسعه گردشگری در استان است که به سبب اهمیت گردشگری در اقتصاد و فرهنگ استان الزام جامع نگری در این خصوص احساس می شود.

راهکارهای رفع موانع موجود در بخش گردشگری استان اردبیل

صادق مغانلو در ارتباط با راهکارهای رفع موانع و توسعه گردشگری استان اردبیل اظهار کرد: در رابطه با توسعه بخش گردشگری استان می توان با اقداماتی همچون تقویت زیرساخت‌های فرهنگی، عمرانی، ارتباطی، آموزش همه اقشار مرتبط با گردشگری نه صرف شاغلین مرتبط با گردشگری، توصیف آثار و منابع، ارتقاء همکاری‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی، طرح و تصویب و یا حمایت از مطالعات بنیادی و مبتنی بر نیازسنجی‌ها، الزام به آموزش‌های مبتنی بر رفع نیازهای بخش های مرتبط با گردشگری، تمرکززدایی از برنامه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها، استفاده از علوم و فنون روز برای تبلیغات و بازاریابی، فروش حمایت های مبنی بر حفظ یا توسعه بازارها و محصولات گردشگری، تهیه بسته‌های تشویقی و حمایتی از شاغلین و یا سرمایه‌گذران در گردشگری استان، استفاده از توان‌های نخبگان و مفاخر و فرهیختگان حوزه گردشگری، مستندسازی و حفاری یا تجهیز آثار قابل توجه در سطح ملی یا بین المللی برای حفظ و تبلیغ آثار گردشگری، حذف بوروکراسی و موانع در سرمایه‌گذاری‌های فرهنگی و اشتغالزا، الزام به رعایت توازن منطقه‌ای و آستانه تحمل محیط در اجرای برنامه‌های گردشگری و رعایت دیدگاه توسعه پایدار در همه امورات مرتبط با گردشگری جزو راهکارهای اصلی و مهمی است که می تواند باعث توسعه و رشد گردشگری استان اردبیل گردد.

پژوهشگر و فعال حوزه گردشگری خاطرنشان کرد: البته در کنار این راهکارها، تصمیمات کلان کشوری در سیاست گزاریها و همکاریهای منطقه ای و بین المللی و ایجاد یک رویه ثابت و اصولی و تضمین شده در زمینه جلب سرمایه گذاری‌های ملی و بین المللی، ایجاد زیرساخت‌های مطلوب حمایت از گردشگران خارجی و… از جمله مواردی هست که در بهینه کردن گردشگری از روند فعلی به روندی مطلوب و رقابت با کشورهای منطقه و جهانی می تواند موثر واقع شود.

انتهای پیام