عمارت آصف؛ دالانی برای سفر بە تاریخ

عمارت آصف وزیری یکی از آن عمارت‌های زیبا و مشهور شهر سنندج است کە بازدیدکنندگان را با قعر تاریخ می‌کشاند و موزەای کامل برای آشنایی مسافران با فرهنگ و آداب و رسوم و تاریخ کُردها است.

بە شخصە خانە کُرد پاتوق دوران نوجوانیم بود، آنجا کە برای اولین بار کە پلەهای عمارت را بالا پایین می‌کردم و از اتاق‌های تودرتوی آن گذر می‌کردم، برای اولین پیرمردی را دیدم کە ساکت در گوشەای از اتاق عمارت نشستە بود و از پنجرە بالای عمارت خیرە بە حیاط بود، آنقدر خیرە کە حتی صدای بلند خندەهای ما ذرەای بر افکار و سکوت او تاثیری نگذاشت.

یادم می‌آید بعدها بهانە رفتن دوبارە و دوبارەام بە عمارت آصف، دیدن همان پیرمرد با چهرە نورانی و ریزە میزەای بود کە می‌گفت یکی از نوادگان و بازماندگان خانوادە آصف وزیری است.

هربار کە می‌دیدمش، جلوی پنجرە عمارت روی صندلی‌اش قوز کردە بود و چانەاش را روی عصای دستش تکیە می‌داد و ساعت‌ها کنار آن پنجرە بە بیرون خیرە بود، انگار در ذهنش سال‌هایی را مرور می‌کرد کە در این‌جا زندگی حاکم بود و همە جوانیش را در آن سپری کردە بود.

حضورش در آن عمارت همچون راهنمایی بود برای گردشگران، از سال‌های دور و دراز دوران قاجار حکایت می‌کرد، از رونق و شکوە عمارت، از کسانی کە در آن زندگی می‌کردند؛ خود عاملی برای حضور بیشتر گردشگران بە این عمارت بود، سخن از زبان کسی کە با چشمان خود رونق این عمارت را دیدە و حال در سال‌های آخر عمر خود راوی این حکایت‌های دور و دراز بود.

حال اما او بە دیار باقی شتافتە و بالحتم بە بخشی از خاطرات این عمارت زیبا تبدیل و در ذهن گردشگران و بازدیدکنندگان این عمارت حک شدە است.

آنگونە کە گفتە می‌شود، میرزا علی نقی کردستانی یا همان آصف وزیری، پسر میرزا رضای وزیری کردستانی یکی از سیاستگذاران باکیاست کردستانی در دوران قاجار بود کە پیشینە اصلی وی بە شهر اصفهان برمی‌گردد کە در سال‌های ۹۹۲ هجری شمسی به دعوت “هەڵۆخان اردلان”  حاکم وقت کردستان بە همراە خانوادە بە شهر سنندج می‌آید.

در همان زمان حضور وزیری‌ها در سنندج یکی از اعضای خانواده آصف وزیری بە نام عبدالله به مقام وزارت در کردستان رسید و لقب وزیری بە خود گرفتند.

میرزا علی نقی کردستانی قبل از دوران مشروطه به خاطر خدمت در وزارت کشور در دوره والی‌گری حسنعلی خان گروسی، لقب دیوان آصف و در دوره مشروطه لقب آصف اعظم را بە خود گرفتە است.

هرچند کە این عمارت بە عمارت آصف وزیری مشهور است؛ اما طبق آنچە کە گفتە شدە است وجود این عمارت بە قبل از سکونت وزیری‌ها باز می‌گردد و بانی اولیه آن را خانواده معتمد هاشمی می‌دانند و احتمالاً میرزا محمدرضای وزیر (پدر آصف دیوان) آن را تملک و سپس در زمان آصف دیوان با الحاق سردر ورودی و بخش های شرقی و غربی، عمارت شکوه نهایی خود را به دست آورده و از این رو به عمارت آصف مشهور شده است.

عمارت آصف، عمارتی با بنای تاریخی بسیار قدیمی با معماری اسلامی ایرانی واقع در محل بناهای قدیمی شهر سنندج است که یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های ایرانی می‌باشد که قدمتش به دوران صفویه برمی‌گردد و سبک معماری این عمارت نشان از سه دوره صفوی و قاجاری و پهلوی است که زیبایی و شکوه آن همچنان پابرجاست.

از دالان ورودی این عمارت کە گذر کنید به حیاط این عمارت زیبا وارد می‌شوید کە از جذابیت خیرەکنندەای برخوردار است.

اولین چیزی که با دیدن این عمارت و معماری زیبای آن به ذهن می‌آید دوران شکوه و جلال خاندان آصف وزیری است که زمانی در جاه و جلال فراوان در این عمارت زندگی کردەاند.

این عمارت زیبا کە بە نام خانە کرد مشهور است، عمارتی با بنای تاریخی بسیار قدیمی با معماری اسلامی ایرانی واقع در محل بناهای قدیمی شهر سنندج است که یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های ایرانی می‌باشد که قدمتش به دوران صفویه برمی‌گردد و سبک معماری این عمارت نشان از سه دوره صفوی و قاجاری و پهلوی است که هنوز زیبایی و شکوه آن همچنان پابرجاست.

این عمارت دارای چهار حیاط اصلی یا بیرونی، اندرونی یا داخلی، حیاط مطبخ و حیاط مستخدمین است که حوزه‌های موجود در آن زیبایی این حیاط‌ها را دو چندان کرده‌است و آن را تبدیل به فضایی دلنشین کرده است.

حیاط اصلی عمارت پلانی به شکل مستطیل دارد؛ ایوان آن به سبک معماری اصفهانی ساخته شده‌است. در وسط حیاط آب نمایی قرار دارد که درست در برابر تالار اصلی در ضلع شمالی حیاط در مجاورت یک باغچه زیبا چشم نوازی می کند.

وارد تالار اصلی عمارت که می‌شوید، با دیدن تزئینات زیبای پنجره‌های تالار و نوری که از شیشه‌های رنگی آن عبور کرده، فضای زیبایی را در تالار عمارت ایجاد کردە است.

تالار اصلی دارای ایوانی با ستون‌های چوبی که سرستون‌های آن به هنر مقرنس کاری مزین شده می‌باشد، سقف گنبدی شکل این تالار زیبایی آن را دوچندان کرده‌است.

در دو طرف تالار دو راهرو با درهای تودرتو واقع شده است؛ در تمام سطح تالار اصلی البته به جز راهروها و سطح همکف از هنر گچ بری بهره برده شده تا زیبایی تالار نمایان شود.

این عمارت زمانی ملک شخصی بوده و محل زندگی خاندانی به نام آصف وزیری بوده که بعدها توسط میراث فرهنگی خریداری شده و اکنون به نام خانه کُرد در شهر سنندج مشهور است اما باز با این وجود  هنوز که هنوز است دوران شکوه و آوازه خاندان آصف وزیری در لوح خاطره شهر ردپایی ماندگار از خود به یادگار گذاشته است.

عمارت آصف وزیری به سبب بنای زیبایی که دارد بسیار مشهور است و به عنوان یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های ایرانی شناخته شده‌است، شیوه معماری و تزئینات این بنا بسیار زیبا و چشم‌نواز است و هر بیننده‌ای را به خود مجذوب می‌کند سنگ‌های بر جسته با نقوش طراحی حک شده بر آن در نوع خود کم‌نظیر و زیبا است.

این عمارت بعد از آنکه به تملک میراث فرهنگی درآمد و بە موزە فرهنگ و مردم‌شناسی قوم کرد تبدیل شد، از بخش‌های مختلف این عمارت که دیدن می‌کنم، تندیس‌های مختلف در هر بخش از این عمارت به چشم می‌خورد که نمادی از فرهنگ و هویت و سبک زندگی مردم کُرد را به نمایش می‌گذارد.

بخش مشاهیر کُرد که هنر دست هادی ضیاء‌الدینی است بخش مهم این عمارت به شمار می‌رود که معرف بزرگان و نامدارانی است که هر کدام به نوبه خود سهم عظیمی در شکوفایی و پیشرفت شهر سنندج داشته‌اند؛ همچنین در بخش مردم‌شناسی خانه‌کُرد می‌توانیم با انواع پوشش اقوام مختلف کُرد آشنا شویم.   

اولین حمام خصوصی شهر سنندج در این عمارت در زمان قاجار با سبک ایرانی اصفهانی ساخته شده‌است که مورد استفاده شخصی خانواده آصف بوده است تزئینات به کار رفته در ستون‌های واقع در حمام فوق‌العاده زیباست.

در فصل بهار زیبایی این عمارت دوچندان می‌شود و هر ساله میزبان بسیاری از مسافران خارجی و داخلی است که گوشه‌ای از فرهنگ و هویت ملت کُرد را برای بینندگان به نمایش می‌گذارد.

انتهای پیام